Tuy nhiên, một thực trạng đáng báo động là phần lớn các hộ, cá nhân kinh doanh, buôn bán trong chợ, trung tâm thương mại, siêu thị mặc dù đã được tuyên truyền phổ biến các nội quy, quy định về công tác phòng cháy, chữa cháy (PCCC) nhưng vẫn còn coi nhẹthờ ơ dẫn đến vi phạm các quy định về công tác PCCC.

Tại nhiều chợ, các hộ kinh doanh căng lều bạt, mái che bằng nilon và các chất dễ cháy khác làm cản trở lối thoát nạn và giao thông phục vụ xe chữa cháy, đồng thời tăng nguy cơ cháy lan khi có sự cố cháy, nổ xảy ra. Cá biệt, vẫn còn một số tiểu thương thắp hương, đốt vàng mã trong khuôn viên chợ.

Vụ hỏa hoạn khiến chợ Hạnh Thông Tây (TPHCM) náo loạn

Bên cạnh đó, hệ thống điện tại nhiều chợ, nhất là các chợ tạm thiếu an toàn như không đảm bảo việc tách riêng 3 hệ thống điện cung cấp cho sinh hoạt, kinh doanh, sản xuất; hệ thống dây dẫn điện được sử dụng lâu năm đã xuống cấp; một số quầy hàng vẫn còn hiện tượng câu móc điện trái phép, đấu nối thêm các thiết bị điện. Đây là một trong những nguyên nhân chính gây cháy chợ.

Nguồn nước tại chỗ thiếu nghiêm trọng, nhiều chợ không trang bị hệ thống chữa cháy cố định hoặc có trang bị nhưng hoạt động kém hiệu quả, máy bơm trang bị ở các chợ còn thiếu nghiêm trọng về số lượng, có trường hợp không đúng chủng loại theo quy định, chất lượng kém.

Công trình Trung tâm thương mại giải trí Sài Gòn Superbowl trên đường Trường Sơn Q. Tân Bình, TP.HCM

Cơ quan chủ quản, Ban quản lý một số trung tâm thương mại chưa nhận thức đầy đủ trách nhiệm của mình đối với công tác PCCC, thiếu sự quan tâm hoặc coi nhẹ việc đảm bảo điều kiện an toàn PCCC, thậm chí cố tình vi phạm quy định về PCCC. Một số ít TTTM đã xây dựng từ lâu đời, có nhiều vi phạm quy định về PCCC, bố trí số hộ kinh doanh nhiều hơn so với thiết kế ban đầu dẫn đến tình trạng không an toàn về PCCC, biết rõ tình trạng mất an toàn nhưng vẫn không có biện pháp khắc phục những sơ hở, thiếu sót, không đảm bảo an toàn về PCCC, còn có thái độ phó mặc, cho rằng đó là nhiệm vụ của Cảnh sát PCCC&CNCH; ý thức và kiến thức PCCC của một số ít TTTM còn hạn chế, do vậy thực hiện chưa nghiêm các quy định, nội quy an toàn PCCC, không có biện pháp an toàn cháy nổ khi sửa chữa,thay thế. Trong khi đó, trung tâm thương mại không có đường giao thông cho xe chữa cháy hoặc có đường nhưng bị lấn chiếm nếu chẳng may xảy ra cháy xe chữa cháy không thể tiếp cận để chữa cháy.

Những tồn tại trên, khi lực lượng Cảnh sát PCCC&CNCH kiểm tra, phát hiện, yêu cầu khắc phục thì cơ sở viện lý do không có hoặc chưa có kinh phí khắc phục, sửa chữa nên chợ, TTTM vẫn trong tình trạng mất an toàn; việc đình chỉ hoạt động của các chợ,TTTM  lại hết sức khó khăn vì liên quan đến đời sống của hàng ngàn hộ gia đình.

Để thực hiện tốt công tác PCCC, không để cháy xảy ra và nếu có cháy thì chữa cháy có hiệu quả, không để xảy ra cháy lớn, gây thiệt hại nghiêm trọng, trong thời gian tới cần thực hiện tốt một số giải pháp, biện pháp sau:

Thứ nhất, cơ quan chủ quản các chợ, trung tâm thương mại cần rà soát, xây dựng kế hoạch sửa chữa, cải tạo đảm bảo các điều kiện an toàn về PCCC đối với chợ, trung tâm thương mại như hệ thống điện, hệ thống báo cháy, chữa cháy, nguồn nước…; thực hiện nghiêm việc thẩm duyệt thiết kế về PCCC đối với các chợ, trung tâm thương mại được cải tạo, xây dựng mới và thực hiện các giải pháp, biện pháp an toàn PCCC; bố trí kinh phí để duy trì hoạt động của lực lượng PCCC cơ sở, phương tiện PCCC của chợ, trung tâm thương mại; ban hành quy định, nội quy đảm bảo an toàn PCCC và đầu tư trang bị phương tiện PCCC theo đúng quy định; tổ chức các đợt kiểm tra và tự kiểm tra việc thực hiện những quy định về PCCC để có các biện pháp khắc phục kịp thời những sơ hở thiếu sót có thể dẫn đến cháy.

Thứ hai, Ban quản lý chợ thường xuyên tuyên truyền, phổ biến pháp luật và kiến thức, kỹ năng PCCC và thoát nạn cho các hộ kinh doanh và khách mua hàng, khách tham quan thông qua hệ thống truyền thanh nội bộ; nhắc nhở công tác bảo đảm an toàn PCCC, phòng nổ trong việc sử dụng điện, gas, lửa trần nhất là vào giờ cao điểm có đông khách hàng và vào thời điểm chợ chuẩn bị đóng cửa; tự tổ chức kiểm tra an toàn PCCC để kịp thời phát hiện và khắc phục những thiếu sót có thể gây ra cháy; kiên quyết giải toả lấn chiếm, tạo đường cho xe chữa cháy hoạt động; quản lý chặt việc sử dụng điện, sử dụng nguồn lửa, nguồn nhiệt, thắp hương thờ cúng trong chợ… kiên quyết xử lý các trường hợp vi phạm quy định, nội quy PCCC; duy trì tốt hoạt động, tổ chức huấn luyện nghiệp vụ, trang bị phương tiện cho lực lượng PCCC, đảm bảo yêu cầu chữa cháy kịp thời và có hiệu quả các vụ cháy phát sinh, nhất là đối với những chợ vùng sâu, vùng xa, cách xa đơn vị chữa cháy chuyên nghiệp.

Thứ ba, các hộ kinh doanh và người tham gia giao thương phải thấy rõ việc thực hiện tốt công tác PCCC là tự bảo vệ mình và tự giác thực hiện nghiêm các quy định, nội quy an toàn PCCC chợ; không hút thuốc lá và sử dụng lửa bừa bãi; không lấn chiếm lối đi để bày bán hàng hoá hay cơi nới, che chắn làm cản trở lối đi, lối thoát nạn và đường cơ động của xe chữa cháy… ; tự trang bị bình chữa cháy xách tay, nước, chăn… để chữa cháy.

Thứ tư, lượng lực Cảnh sát PCCC&CNCH tham mưu, hướng dẫn UBND các cấp chỉ đạo thực hiện các giải pháp, biện pháp, thực tập phương án PCCC&CNCH đối với chợ, trung tâm thương mại; tăng cường kiểm tra, hướng dẫn cơ sở thực hiện các giải pháp, biện pháp cụ thể phù hợp điều kiện thực tế; xử lý nghiêm các hành vi vi phạm quy định về PCCC, kể cả áp dụng hình thức tạm đình chỉ hoạt động của một bộ phận hoặc toàn bộ chợ để khắc phục, sửa chữa khi không đảm bảo an toàn về PCCC.

Hồ Thanh Tùng - Đội Chữa cháy và CNCH Khu vực 3